ماستیت به معنای تورم سینه است که می تواند به علت انسداد مجراهای شیری یا عفونت باکتریایی ایجاد شود. این یک مشکل متداول است که ۳۳ درصد مادران در زمان شیردهی با آن مواجه می شوند. با اینکه در تمام دوران شیردهی ممکن است ماستیت ها ظاهر شوند اما در شش ماهه اول احتمال بروز آنها بیشتر است. این درد در کنار مسئولیت و فشار مادر بودن ممکن است شما را متقاعد کند که شیردهی را متوقف کنید اما این راه درمان نیست. باید تا زمان بهبود به شیردهی ادامه دهید چون با همه دردناک بودن ماستیت ها به راحتی قابل درمان هستند و درمان نشدنشان با مشکلات زیادی همراه خواهد بود.
علائم ماستیت
علایم ماستیت در سینه مواردی مثل حساسیت و دردناکی، داغ شدگی، قرمزی و سفتی و تورم است، موارد دیگری هم ممکن است ظاهر شود مثل اینکه ظاهر پوست کشیده و براق شود و رگه های قرمز در آن دیده شود، احساس بیماری و سرماخوردگی و بدن درد، لرز، خستگی، تهوع و تب بالای ۳۸ درجه هم از علایم این بیماریست. علایمی که نشان دهنده بدتر شدن ماستیت هستند شامل تورم غدد لنفاوی زیر بغل سمتی است که سینه دچار ماستیت شده، تپش قلب و بیشتر شدن علایم سرماخوردگی.
دلایل
معمولا خارج نشدن شیر از سینه به طور منظم و فراوان باعث گرفتگی مجراهای شیری می شود.
دلایلی که باعث به وجود آمدن ماستیت در سینه می شوند عبارتند از:
- خارج شدن شیر کم از سینه به دلیل دفعات کم شیردهی و مدت کوتاه،
- تورم سینه به دلیل شیر ندادن یا تاخیر در شیردهی،
- سینه بند تنگ یا نامناسب که مدت طولانی و زمان خواب هم پوشیده باشید،
- زیاد محکم گرفتن سینه در زمان شیردهی،
- ترومای ناشی از ضربه کودک یا فشار کمربند ایمنی ماشین.
ممکن است باکتری یا میکروارگانیسم های دیگری از زخم نیپل یا هر منفذی از پوست شما وارد بدنتان شوند و زمانی که به سینه راه پیدا کنند عفونت ایجاد می کنند. موارد دیگری هم هستند که می توانند باعث ماستیت شوند، علاملی مثل بیماری مادر، کم خونی، استفاده از شیلد نیپل، گرفتگی قبلی یا مداوم مجراهای شیری، ترومای نیپل که باعث می شود کودک نتواند بخوبی سینه مادر را در دهان بگیرد.
شیردهی نامنظم و قطع ناگهانی روند شیردهی یا کوتاه بودن زمان شیردهی، استفاده از کرم های نیپل که باعث رشد باکتری ها می شوند، مشکل عفونی مثل برفک. تغذیه نامناسب، استرس و خستگی زیاد و سیگار کشیدن و ورزش سنگین بالاتنه هم می تواند باعث بروز ماستیت شود.
پیشگیری از ایجاد ماستیت
- بعد از تعویض پوشک بچه و قبل از دست زدن به سینه باید دست ها شسته شوند.
- در زمان شیردهی باید مطمئن شد که سینه به درستی در دهان شیرخوار قرار گرفته است.
- زمان های بین شیردهی طولانی نباشد، به طور متناوب و منظم باشد و وعده شیردهی فراموش نشود اگر شروع به استفاده از شیرخشک کردید دقت داشته باشید که بخاطر تخلیه نشدن سینه، مجراهای شیر مسدود نشوند. پوشیدن لباس گشاد و راحت می تواند کمک کننده باشد و اگر از سینه بند استفاده می کنید باید کاملا اندازه باشد. از کرم و لوسیون و پدهای نیپل استفاده نکنید.
- اگر مادر احساس ناراحتی و بیماری داشت سریعا نسبت به درمان خود اقدام کند و مطمئن شود که دچار کم خونی نشده است.
بیشتر بخوانید: بیماری های خوش خیم پستان
تشخیص
بیشتر مواقع ماستیت ها با معاینه تشخیص داده می شوند اما برخی موارد که ماستیت زیاد مشخص نباشد یا وخیم شده باشد آزمایش هایی انجام می شود.
- کشت شیر: اگر عفونت حاد باشد، یا در بیمارستان به وجود آمده باشد یا به آنتی بیوتیک ها جواب ندهد پزشک دستور کشت می دهد.
- سونوگرافی: اگر طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت وضعیت شما بهتر نشود پزشک دستور سونوگرافی می دهد.
- کشت خون: اگر قرمزی سینه ادامه دار باشد و علایم حیاتی پایداری خو د را از دست بدهند پزشک دستور کشت خون می دهد.
درمان ماستیت
باید توجه داشت که گرفتگی مجراهای شیری منجر به بروز ماستیت نشود، به همین دلیل اگر مادر حس کرد که دچار گرفتگی مجرای شیری شده اول سینه ای که گرفتگی دارد را به شیرخوار بدهد تا بخوبی از آن تغذیه و سینه را تخلیه کند. قبل از شیردهی روی سینه را کمی گرم کند و زمان شیر دهی هم محل مورد نظر را به آرامی ماساژ دهد و بعد از شیردهی و بین آن، سینه را سرد کند.
وضعیت قرار گفتن زمان شیردهی تغییر کند. تخلیه منظم سینه با شیردهی و یا فشار انجام شود.
اگر گرفتگی تا ۱۲ ساعت برطرف نشد و احساس بد داشتید پزشک خود را ببینید.
درمان ماستیت باید به سرعت شروع شود اما پزشک نمی تواند به سرعت فرق تورم ساده و یا عفونت باکتریایی را متوجه شود اما فرض را بر این می گذارد که عفونت باشد و درمان را شروع می کند.
راه های درمان
درمان به شکل ادامه شیردهی با فشردن سینه برای تخیله آن است. باید با هر دو سینه شیردهی انجام شود و تخلیه شوند. برای باز شدن انسدادها بهتر است اول سینه دچار مشکل را به شیرخوار داد. شیر مادر برای کودک هیچ ضرری ندارد حتی اگر مادر دچار ماستیت باشد.
ماساژ ملایم سینه به سمت نیپل در زمان شیردهی یا تخلیه یکی دیگر از شیوه های درمانی است.
تجویز آنتی بیوتیک ها، داروهای ضدالتهابی مثل ایبوپروفن و در صورت لزوم ضد درهایی مثل پاراستامول برای کاهش درد هم صورت می گیرد.
استراحت و مصرف مایعات هم در این زمان توصیه می شود.
گذاشتن حوله یا کیسه آب گرم قبل از شیردهی در به جریان آمدن شیر کمک می کند. البته دقت شود که حوله یا کیسه زیاد داغ نباشد.
بعد از شیر دهی اگر سینه سرد شود، تورم و درد آن تا حد زیادی کاهش می یابد.
تغیر وضعیت شیردهی برای پیدا کردن بهترین شکل تخیله سینه ها هم می تواند کمک زیادی در درمان ماستیت داشته باشد. اگر قصد قطع شیردهی را دارید تا زمان برطرف شدن ماستیت به شیردهی ادامه دهید چون ممکن است باعث آبسه شود.
